ความเป็นมาของกิจการวิทยุสมัครเล่นในประเทศไทย

ความเป็นมาของกิจการวิทยุสมัครเล่นในประเทศไทย
กิจการวิทยุสมัครเล่นในประเทศไทย ได้เริ่มด้วยกลุ่มผู้สนใจในกิจการ วิทยุสมัครเล่น รวมตัวก่อตั้งสมาคมวิทยุสมัครเล่น แห่งประเทศไทยเมื่อวันที่ 5 สิงหาคม พ.ศ. 2507 และได้พยายามขออนุญาต มีและใช้เครื่องวิทยุ โทรคมนาคม สำหรับกิจการวิทยุสมัครเล่น ให้ถูกต้อง ตามกฎหมาย แต่ก็ไม่ได้ รับอนุญาตเนื่องจากหน่วยงานที่มีหน้าที่รับผิดชอบ เกี่ยวกับความมั่นคงของชาต ิยังไม่มั่นใจว่า กิจการวิทยุสมัครเล่นจะได้ประโยชน์ ตามวัตถุประสงค์ และการ ควบคุมจะทำได้เพียงใด เพื่อเป็นการส่งเสริมกิจการวิทยุสมัครเล่นอีกทางหนึ่ง กรมไปรษณีย์โทรเลขจึงได้มีโครงการ ทดลองให้มีกิจการวิทยุสมัครเล่นในรูปของ นักวิทยุอาสาสมัคร หรือ VR ขึ้น เมื่อวันที่ 5 ธันวาคม 2524 กรมไปรษณีย์โทรเลข ได้เปิดข่าย วิทยุอาสาสมัครขึ้นโดยจัดตั้งเป็น ชมรมนักวิทยุอาสาสมัคร มีผู้อำนวยการกองต่าง ๆ สังกัดกรมไปรษณีย์โทรเลขเป็น คณะกรรมการชมรมฯ และอธิบดีกรมไปรษณีย์โทรเลขเป็น ประธานชมรมฯ ผู้ที่จะเป็นสมาชิกจะต้องได้รับประกาศนียบัตร พนักงานวิทยุสมัครเล่นขั้นต้น และต้องผ่านการสอบประวัติจากสำนักข่าวกรองแห่งชาติ และจากกรมตำรวจ ว่าไม่เป็นบุคคลที่เป็นภัยต่อความมั่นคงของ ประเทศชาติ เมื่อมีคุณสมบัติ ครบถ้วนแล้ว กรมไปรษณีย์โทรเลขจะออกใบอนุญาต มีและใช้ เครื่องวิทยุโทร- คมนาคมและอนุญาตให้เป็น นักวิทยุอาสาสมัครหรือ VR โดยการกำหนดสัญญาณ เรียกขาน (CALL SIGN) ให้ สัญญาณเรียกขานที่กำหนดขึ้น จะขึ้นต้นด้วย VR และตามด้วยตัวเลขจาก VR001 ไปตามลำดับก่อนหลัง เพื่อให้การกำกับดูแล การใช้วิทยุคมนาคม ให้เป็นไปตามวัตถุประสงค์อย่างมีประสิทธิภาพ กรมไปรษณีย์โทรเลขจึงได้จัดตั้ง ศูนย์ควบคุมข่ายมีสัญญาณเรียกขานว่า "ศูนย์สายลม" ขึ้นที่บริเวณ ภายในกรมไปรษณีย์โทรเลขและ อนุญาตให้ใช้ ความถี่ได้เพียง 3 ช่องคือ 144.500 - 144.600 และ 144.700 MHz ในการเปิดสอบรุ่นแรกมีผู้สอบได้รับประกาศนียบัตร พนักงานวิทยุสมัครเล่นขั้นต้น จำนวน 312 คน การใช้ช่องความถี่ในการติดต่อสื่อสาร เริ่มหนาแน่นขึ้นเมื่อ จำนวนสมาชิกเพิ่มมากขึ้น ในเดือนกันยายน พ.ศ. 2525 กรมไปรษณีย์โทรเลข ได้เพิ่มความถี่ให้อีกหนึ่งช่องคือ 145.000 MHz เป็นช่องสำหรับแจ้งเหตุ โดยศูนย์สายลมทำหน้าที่ ประสานงานให้ระหว่างนักวิทยุสมัครเล่น และหน่วยงานที่ เกี่ยวข้อง เช่น ตำรวจ โดยนักวิทยุสมัครเล่นทำหน้าที่เป็นพลเมืองดี ช่วยเป็นหูเป็นตาให้กับทางราชการ ในกรณีที่นักวิทยุสมัครเล่นพบเห็นผู้กระทำ ความผิด ก็จะแจ้งให้ศูนย์สายลมทราบ เมื่อศูนย์สายลมรับข่าวแล้ว จะทำหน้าที่ กลั่นกรองเรียบเรียงข่าวนั้น ให้เป็นไปตามหลักการ ของการส่งข่าวที่ถูกต้อง ก่อนส่งให้เจ้าหน้าที่ตำรวจเพื่อ ดำเนินการตามหน้าที่ต่อไป ในทางกลับกัน เจ้าหน้าที่ตำรวจ ต้องการให้นักวิทยุสมัครเล่น ช่วยสังเกตผู้กระทำผิดกฎหมาย เช่น คดีรถหายหรือคดีชนแล้วหนี ตำรวจแจ้งให้ศูนย์สายลมทราบ เพื่อกระจายข่าว ให้นักวิทยุสมัครเล่นได้ช่วยสังเกต และติดตามเป็นต้น นอกจากนี้ยังมีโครงการ สายตรวจ ร่วมระหว่างนักวิทยุสมัครเล่น กับเจ้าหน้าที่ตำรวจโดยให้ นักวิทยุสมัครเล่นเป็นผู้ใช้เครื่องวิทยุ และความถี่วิทยุในย่านของ กิจการวิทยุสมัครเล่น ในการติดต่อประสานงาน และใช้ยานพาหนะของ นักวิทยุสมัครเล่น ออกตรวจตามถนนสายต่าง ๆ ในตอนกลางคืนโดยมีเป้าหมาย เพื่อที่จะให้หน่วยงานที่มี หน้าที่เกี่ยวข้องกับความมั่นคง เห็นประโยชน์ ของกิจการ วิทยุสมัครเล่น ในปีพ.ศ. 2526 ได้มีการจัดตั้งสมาคม นักวิทยุอาสาสมัครขึ้น เพื่อให้เป็นนิติบุคคล ตามกฎหมาย จากผลงานที่นักวิทยุสมัครเล่น ในรูปของนักวิทยุอาสาสมัคร ได้รับการยอมรับว่า กิจการวิทยุสมัครเล่น เป็นกิจการที่มีประโยชน์ เมื่อวันที่ 4 สิงหาคม พ.ศ. 2530 กรมไปรษณีย์โทรเลขจึง ได้อนุญาตให้มีกิจการวิทยุสมัครเล่น ในประเทศไทยได้ โดยความเห็นชอบ ของคณะกรรมการ ประสานงานการจัดและบริหารความถี่วิทยุ แห่งชาติ (กบถ.) ซึ่งออกเป็นระเบียบของคณะกรรมการ ประสานงานการจัดและบริหารความถี่วิทยุ แห่งชาติ ว่าด้วยกิจการวิทยุสมัครเล่น พ.ศ. 2530 ผลของระเบียบนี้ทำให้ต้อง มีการกำหนดสัญญาณเรียกขานให้เป็น ตามสากล เช่น VR001 เป็น HS1BA และ VR คนสุดท้ายคือ VR2953 ดังนั้นนักวิทยุสมัครเล่นทุกคนจะต้องมี สัญญาณ เรียกขานสากล ที่ขึ้นต้นด้วย HS ซึ่งหมายถึงประเทศไทย ตามด้วยเลข 1 ถึง 0 โดยตัวเลขในสัญญาณเรียกขานนั้น จะแสดงให้ทราบว่านักวิทยุสมัครเล่น คนนั้นอยู่ในเขตใด เช่น HS1 และ HS0 หมายถึงนักวิทยุสมัครเล่นภาคกลาง HS9 หมายถึงนักวิทยุสมัครเล่น ที่อยู่ภาคใต้ เป็นต้น และตามด้วยอักษร 2 ตัว และ 3 ตัวตามลำดับ ปัจจุบันมีผู้สอบได้รับ ประกาศนียบัตรพนักงานวิทยุสมัครเล่นขั้นต้น แล้ว จำนวนมากกว่า 160,000 คน และผู้ได้รับอนุญาต มี CALL SIGN แล้วจำนวนมากกว่า 92,000 คน จำนวนช่องความถี่ที่ได้รับอนุญาต ให้เพิ่มขึ้น เต็มย่านVHF จำนวน 81 ช่อง และเพื่อความรอบคอบในกรณีที่ สัญญาณเรียกขาน ที่ขึ้นต้นด้วย HS จัดให้หมดแล้ว กรมไปรษณีย์โทรเลขได้ขอให้ สหภาพโทร-คมนาคมระหว่างประเทศ (ITU) กำหนดอักษรสำหรับ CALL SIGN ของประเทศไทยเพิ่มขึ้นใหม่ ITU ได้กำหนดให้ใช้ E2 ซึ่งจะใช้แทน HS ต่อไป กิจการวิทยุสมัครเล่นไทยได้สร้างเกียรติประวัติ ในการช่วยเหลือทางราชการ ในการแจ้งข่าว เมื่อเกิดพายุเกย์พัดเข้าบริเวณจังหวัดชุมพร และจังหวัดใกล้ เคียงปลายปี พ.ศ. 2532 ซึ่งทำให้เกิดความเสียหายอย่างมาก เสาไฟฟ้าแรงสูง และสายอากาศวิทยุ ถูกพายุพัดล้ม เสียหายเป็นจำนวนมาก รวมทั้งระบบสื่อสารของ ทางราชการถูกตัดขาด ไม่สามารถติดต่อกันได้ รัฐบาล ได้ขอความร่วมมือ นักวิทยุสมัครเล่น ให้ช่วยติดต่อรายงานความเสียหายที่เกิดขึ้น ให้รัฐบาลได้ทราบ เพื่อให้ความช่วยเหลือ ผู้ประสบเคราะห์กรรม เหล่านั้น นักวิทยุสมัครเล่น ได้ให้ความร่วมมือเป็นอย่างดี ทำให้รัฐบาลสามารถทราบถึงความ เดือดร้อนและ ความเสียหายของ ประชาชนได้อย่างรวดเร็ว และมีประสิทธิภาพ รัฐบาลได้เห็น ประโยชน์ ของนักวิทยุเป็นอย่างดียิ่ง และยอมรับว่ากิจการวิทยุสมัครเล่น เป็นกิจ-การที่มีความสำคัญ ควรได้รับการสนับสนุนให้เจริญก้าวหน้าต่อไป